Πολύ πιθανόν να έχεις ακούσει πως η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.
Επίσης πολύ πιθανόν να έχεις ακούσει πως η ζάχαρη «τρέφει» τα καρκινικά κύτταρα.
Πολλοί από αυτούς τους ισχυρισμούς όμως, βασίζονται πάνω σε παραπληροφορήσεις και παρερμηνευμένες πληροφορίες.
Σε αυτό το άρθρο, θα διορθώσουμε τις παραπληροφορήσεις και θα αναλύσουμε το κατά πόσο όντως η ζάχαρη συνδέεται με τον καρκίνο.
«Ζάχαρη» δεν είναι αυτό που νομίζεις
Η πρώτη παρερμήνευση πληροφοριών έρχεται με την χρήση του όρου «ζάχαρη».
Στην επιστήμη τροφίμων και διατροφής, όταν χρησιμοποιείται ο όρος «ζάχαρη», δεν αναφέρεται κατ’ ανάγκη στην κοινή επιτραπέζια ζάχαρη. Αντίθετα αναφέρεται σε όλο το εύρος απλών σακχάρων ή ακόμα και υδατανθράκων γενικά.
Η κοινή ζάχαρη ανήκει σε αυτό το εύρος, ωστόσο δεν είναι η μόνη.
Όλοι οι υδατάνθρακες πέραν από τη φρουκτόζη, διασπώνται σε γλυκόζη, στην οποία επίσης μπορεί να γίνει αναφορά με τον όρο «ζάχαρη».
Αυτό σημαίνει πως και οι «απλοί υδατάνθρακες» (π.χ. κοινή ζάχαρη) αλλά και οι πιο «σύνθετοι» (π.χ. όσπρια), όλοι εν τέλει θα διασπαστούν σε γλυκόζη, η οποία θα οξειδωθεί για την παραγωγή ενέργειας ή θα αποθηκευτεί ως γλυκογόνο.
Ο χρόνος και η περιπλοκότητα της διάσπασης διαφέρουν από τους απλούς υδατάνθρακες στους πιο σύνθετους και αυτό μπορεί να έχει διαφορετικές επιδράσεις στο σώμα μας.
Ωστόσο είναι σημαντικό να θυμάστε πως οποιοσδήποτε υδατάνθρακας και να καταναλωθεί, εν τέλει θα καταλήξει σε «ζάχαρη».
Η ζάχαρη τρέφει ΟΛΑ τα κύτταρα
Μια από τις πιο κοινές και διαδεδομένες αντιλήψεις είναι πως η ζάχαρη «τρέφει» τα καρκινικά κύτταρα και άρα πρέπει να κοπεί μαχαίρι αν το άτομο πάσχει από καρκίνο.
Ο μισός ισχυρισμός είναι, τεχνικά, σωστός. Η ζάχαρη όντως τρέφει τα καρκινικά κύτταρα.
Ωστόσο αυτό που δεν είδα να αναφέρεται συχνά, είναι πως η ζάχαρη τρέφει ΟΛΑ τα κύτταρα, όχι μόνο τα καρκινικά.
Οι υδατάνθρακες είναι η κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού μας.
Όπως αναφέραμε, όλοι οι υδατάνθρακες εν τέλει θα διασπαστούν σε γλυκόζη ή «ζάχαρη», η οποία θα αξιοποιηθεί από το σώμα μας για ενέργεια. Η ζάχαρη είναι η προτιμώμενη (αλλά όχι η μόνη), πηγή ενέργειας του σώματος μας.
Τα καρκινικά κύτταρα έχουν τον ίδιο μεταβολισμό με τα κανονικά κύτταρα και αξιοποιούν την τροφή με τον ίδιο τρόπο. Η μόνη τους διαφορά είναι πως πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Το γεγονός ότι τα καρκινικά κύτταρα δεν διαφέρουν από τα κανονικά, είναι ακριβώς ο λόγος που ο καρκίνος είναι τόσο δύσκολη ασθένεια να καταπολεμηθεί. Επειδή δεν μπορούμε εύκολα να στοχεύσουμε τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να επηρεαστούν τα κανονικά.
Δεν σταματάς τον καρκίνο κόβοντας τη ζάχαρη
Εφόσον η ζάχαρη όντως τρέφει τα καρκινικά κύτταρα, τότε κόβοντας τη ζάχαρη δεν θα τους περιορίσει την πηγή ενέργειας τους και να προκαλέσει τον θάνατο τους;
Δυστυχώς όχι.
Η κύρια πηγή ενέργειας του σώματος μας είναι οι υδατάνθρακες. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί κάποιος να επιβιώσει χωρίς να καταναλώνει υδατάνθρακες.
Αρκετά άτομα την σήμερον ημέρα, ειδικά άτομα τα οποία μπορεί να ασχολούνται με την σωματική αισθητική και διάπλαση (δηλαδή bodybuilding), γυρίζουν στις λεγόμενες κετογονικές δίαιτες. Δίαιτες, δηλαδή, οι οποίες περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό την κατανάλωση υδατανθράκων (αν θες να μάθεις αν τέτοιες δίαιτες είναι αποτελεσματικές, μπορείς να δεις αυτό το άρθρο).
Όταν δεν υπάρχει παρουσία γλυκόζης, το σώμα μας μπορεί να χρησιμοποιήσει λιπαρά οξέα για να την αντικαταστήσει.
Τα λιπαρά οξέα, παρομοίως με τη γλυκόζη, θα οξειδωθούν για να δώσουν ενέργεια.
Το σώμα μας είναι πολύ αποδοτικό στο να ανταλλάζει το ποια πηγή ενέργειας θα χρησιμοποιήσει, αναλόγως με το ποια είναι διαθέσιμη.
Για παράδειγμα, αν φας ένα γεύμα πολύ υψηλό σε υδατάνθρακες αλλά χαμηλό σε λίπος, τότε το σώμα σου θα αξιοποιήσει κυρίως γλυκόζη για ενέργεια εκείνη τη στιγμή. Αν φας το αντίθετο, τότε το σώμα σου θα αξιοποιήσει κυρίως λιπαρά οξέα.
Σαφώς, αυτό γίνεται και στα υγιείς κύτταρα αλλά και στα καρκινικά. Οπόταν το να κόψεις τους υδατάνθρακες ή τη ζάχαρη από τη διατροφή σου δεν θα βοηθήσει ιδιαίτερα, εφόσον απλά θα αλλάξουν την πηγή ενέργειας που θα αξιοποιήσουν.
Συνδέεται καθόλου η ζάχαρη με τον καρκίνο;
Βάσει αυτών που αναφέραμε αλλά και βιβλιογραφικής ανασκόπησης, η κοινή ζάχαρη δεν φαίνεται να παρουσιάζει άμεση σχέση με τον καρκίνο.
Ωστόσο, η ζάχαρη μπορεί να αυξάνει έμμεσα την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου.
Παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου
- Παχυσαρκία
- Διατροφή χαμηλή σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά
- Διατροφή υψηλή σε απλά σάκχαρα και trans λιπαρά
- Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας
- Κατανάλωση αλκοόλ
- Κάπνισμα
Η ζάχαρη μπορεί εύκολα να συμβάλει στην υπερβολική κατανάλωση θερμίδων. Το οποίο κατ’ επέκταση θα προκαλέσει παχυσαρκία, η οποία είναι ένας παράγοντας ο οποίος σχετίζεται ισχυρά με την ανάπτυξη καρκίνου.
Τρόφιμα και ροφήματα υψηλά σε επεξεργασμένη ζάχαρη όπως αναψυκτικά, γλυκά και εδέσματα είναι συνήθως πολύ υψηλά σε θερμίδες καθώς και όχι ιδιαίτερα χορταστικά (έχεις ποτέ «φουσκώσει» από το να φας μια σοκολάτα;). Αυτό μπορεί εύκολα να προκαλέσει υπερβολική κατανάλωση θερμίδων.
Τέτοια τρόφιμα είναι επίσης συνήθως χαμηλά σε θρεπτικό περιεχόμενο. Χαμηλά δηλαδή σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Οπόταν, το να ανταλλαχθούν με πιο υγιεινές επιλογές (π.χ. φρούτα, λαχανικά κ.λπ.) είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος όχι μόνο να μειωθούν οι ολικές θερμίδες, αλλά να αυξηθεί επίσης και η κατανάλωση σημαντικών θρεπτικών συστατικών.
Προστατευτικοί παράγοντες ενάντια του καρκίνου
- Υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών
- Πιθανώς η κατανάλωση ψαριού
- Διατήρηση υγιούς βάρους
- Εντατική φυσική άσκηση
- Αποχή από κάπνισμα και αλκοόλ
Συμπέρασμα
Η ζάχαρη τρέφει όλα μας τα κύτταρα, όχι μόνο τα καρκινικά. Δυστυχώς, κόβοντας τη ζάχαρη δεν μπορούμε να σκοτώσουμε τα καρκινικά κύτταρα εφόσον μπορούν απλά να αξιοποιήσουν άλλη πηγή ενέργειας.
Η ζάχαρη δεν φαίνεται να αυξάνει άμεσα τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου. Ωστόσο, μπορεί εύκολα να συμβάλει στην παχυσαρκία μέσω υπερβολικής κατανάλωσης θερμίδων, η οποία συνδέεται με τον αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο.
Το να αντικαταστήσεις πολλές πηγές επεξεργασμένης ζάχαρης (π.χ. αναψυκτικά, γλυκά, εδέσματα) με πιο αγνές και υγιεινές επιλογές όπως φρούτα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς, είναι αποτελεσματικός τρόπος να μειώσεις τις πιθανότητες σου για ανάπτυξη καρκίνου.
Βιβλιογραφία
- Aicr.org. (2019). [online] Available at: https://www.aicr.org/reduce-your-cancer-risk/diet/sugar-and-cancer-risk.html [Accessed 18 Jun. 2019].
- Cancer.org. (2019). 10 Facts About What Really Causes Cancer. [online] Available at: https://www.cancer.org/latest-news/10-facts-about-what-really-causes-cancer.html [Accessed 18 Jun. 2019].
- Chen, Y., Ou, M., Fang, C., Lee, T. and Tzeng, S. (2019). High Glucose Concentrations Negatively Regulate the IGF1R/Src/ERK Axis through the MicroRNA-9 in Colorectal Cancer. Cells, [online] 8(4), p.326. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6523516/ [Accessed 18 Jun. 2019].
- Seiler, A., Chen, M., Brown, R. and Fagundes, C. (2018). Obesity, Dietary Factors, Nutrition, and Breast Cancer Risk. Current Breast Cancer Reports, [online] 10(1), pp.14-27. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6335046/ [Accessed 18 Jun. 2019].
Έχεις κουραστεί με τις δίαιτες;
“Ακολουθείς ένα νέο πρόγραμμα ή δίαιτα, χάνεις κάποια κιλά, μετά από λίγο καιρό σταματάς και τα ξανά βάζεις πίσω” – Σε χαρακτηρίζει αυτό;
Αν ναι, τότε αυτό που χρειάζεσαι δεν είναι απλά μια καινούργια δίαιτα! Πολλές δίαιτες δουλεύουν, αλλά όχι από μόνες τους για τους περισσότερους.
Αυτό που χρειάζεσαι είναι κάποιον που θα σε καθοδηγήσει στο να κτίσεις μόνιμες συνήθειες, έναν σωστό τρόπο σκέψης και σωστή νοοτροπία όσον αφορά τη διατροφή. Κάποιον που θα κτίσει μαζί σου ένα πλάνο το οποίο θα είναι βασισμένο στις δικές σου ανάγκες και προτιμήσεις.
Άφησε με να σε βοηθήσω!
