Δεν είναι νέο πως η διατροφή μας έχει τεράστια
επίδραση στο περιβάλλον. Εξάλλου, τα τρόφιμα που καταναλώνουμε δεν εμφανίζονται
διά μαγείας στο πιάτο μας. Για να φτάσουν σε εκείνο το σημείο, υπάρχει μια
πολύπλοκη διαδικασία συγκομιδής, επεξεργασίας και ετοιμασίας.
Δυστυχώς, είναι γεγονός πως, για να ταΐσουμε τον
ανθρώπινο πληθυσμό, το περιβάλλον μας θα πρέπει να υποφέρει. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορα
πράγματα που μπορούμε να αλλάξουμε στη διατροφή μας για να έχουμε όσο το
λιγότερο δυνατό επίπτωση στο περιβάλλον!
Πιο κάτω θα δούμε 6 βασικά.
Συνοπτικά
- Εστίασε σε φυτική διατροφή
- Αγόρασε και φάε λιγότερο
- Πρόσεχε τις ταβέρνες και εστιατόρια
- Απέφυγε επεξεργασμένα τρόφιμα
- Αγόρασε εποχιακά και ντόπια
- Ακολούθησε καλές πρακτικές συντήρησης
1. Εστίασε σε φυτική (Μεσογειακή) διατροφή
Το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής είναι ίσως το πιο αναγνωρισμένο και ευρέως επαινείται ως ένα από τα πιο υγιεινά πρότυπα διατροφής.
Βασική του αρχή είναι το να εστιάζουμε στην κατανάλωση κυρίως φυτικών τροφίμων, συγκεκριμένα πολλών φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, ξηρών καρπών και ελαιόλαδου.
Το να ακολουθούμε μια φυτική διατροφή δεν σημαίνει πως πρέπει να απορρίπτουμε εντελώς τα ζωικά τρόφιμα (βιγκανισμός). Απλά σημαίνει πως βασίζουμε τη διατροφή μας γύρω των φυτικών τροφίμων και αφήνουμε τα ζωικά τρόφιμα σε μικρότερες ποσότητες.
Είναι ευρέως γνωστό πως η παραγωγή ζωοτροφών επιφέρει τις χειρότερες επιδράσεις στο περιβάλλον. Αυτό δε σημαίνει πως η παραγωγή φυτικών τροφών είναι αθώα, αλλά σίγουρα όχι τόσο επιβλαβής.
Οπότε, το να εστιάσουμε σε μια κυρίως φυτική διατροφή βοηθά να μειώσουμε την επίδραση μας στο περιβάλλον.
Δείγμα μενού φυτικής διατροφής
- Πρόγευμα: βρόμη βρασμένη με γάλα (ή υποκατάστατο) + μέλι + ξηροί καρποί + φρούτο κομμένο
- Δεκατιανό: φρούτο
- Μεσημεριανό: όσπρια + λαχανικά + ελαιόλαδο + φέτα ψωμί ολικής
- Απογευματινό: γιαούρτι μικρό + σπόρια
- Δείπνο: κοτόπουλο σχάρας + πατάτα τζάκετ + σαλάτα + ελαιόλαδο
2. Αγόρασε και φάε λιγότερο
Η σπατάλη τροφίμων έχει φτάσει σε εξωφρενικά σημεία.
Σύμφωνα με το WWF Ελλάδος, 31% όλης της τροφής που παράγεται ανά το παγκόσμιο σπαταλιέται ή πετάγεται! Πάλι σύμφωνα με την ίδια πηγή, ένας μέσος κάτοικος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σπαταλά 95-115 κιλά τροφής ετησίως!
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτήν την τεράστια σπατάλη τροφίμων. Ένας από τους βασικότερους είναι πως και αγοράζουμε αλλά και τρώμε περισσότερο από αυτό που χρειαζόμαστε.
Με περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο παχύσαρκους ανθρώπους ανά το παγκόσμιο (ΠΟΥ, 2022), είναι φως φανάρι πως από τα μεγαλύτερα προβλήματα διατροφής του μοντέρνου κόσμου είναι η υπερκατανάλωση.
Με το να τρως υπερβολική ποσότητα τροφής, δεν βλάπτεις μόνο τον εαυτό σου, αλλά επιβαρύνεις και το περιβάλλον. Εφόσον θα μπορούσες να περάσεις και με λιγότερη ποσότητα τροφής και άρα λιγότερη επίδραση στο περιβάλλον.
Η υπερβολική αγορά τροφίμων είναι επίσης τεράστιο πρόβλημα.
Αρχίζοντας από τις αγορές. Οι περισσότεροι άνθρωποι αγοράζουν περισσότερα τρόφιμα από ότι χρειάζονται, με ως αποτέλεσμα σημαντικό ποσοστό από αυτών να πετάγεται.
Για να το αποφύγουμε αυτό, είναι καλό να κρατούμε σημειώσεις για το τί και πόσο πετάμε κάθε εβδομάδα και να αλλάζουμε τις συνήθειες αγορών μας για να μειώσουμε τη σπατάλη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό με τρόφιμα χαμηλής διάρκειας ζωής όπως φρέσκα φρούτα και λαχανικά, γάλα, κρέατα που δεν θα μπουν στην κατάψυξη και ψωμί.
Βλέπεις πως κάθε εβδομάδα πετάς πολλά λαχανικά; Αγόρασε λιγότερα ή πάρε και κατεψυγμένα την επόμενη φορά. Πολύ γάλα χύνεται στον νεροχύτη; Αγόρασε λιγότερο ή πάρε μακράς διάρκειας.
Είναι πάντα καλύτερο να παίρνουμε λιγότερο από αυτό που νομίζουμε πως χρειαζόμαστε. Τις πλείστες φορές, θα έχουμε άδικο και θα είναι αρκετό. Αλλά ακόμα και αν μας λείψει κάτι, μπορούμε να κάνουμε ακόμα ένα ταξίδι στην υπεραγορά να το πάρουμε.
3. Πρόσεχε τις ταβέρνες και τα εστιατόρια
Συνδέοντας απευθείας την πιο πάνω συμβουλή, τα εστιατόρια και οι ταβέρνες είναι εξαιρετικά βλαβερά όσον αφορά την σπατάλη τροφίμων, κυρίως λόγω της νοοτροπίας μας.
Ο Ελληνικός και Κυπριακός λαός ιδιαίτερα έχουν κολλήσει την υπερφαγία στο DNA της κουλτούρας και συνηθειών τους. Είναι εξαιρετικά κοινό να πηγαίνουμε σε ταβέρνες και να παραγγέλλουμε υπερβολικές ποσότητες φαγητού (βλέπε μεζέδες), πολύ μεγαλύτερες από αυτές που χρειάζεται ο μέσος άνθρωπος για ένα γεύμα.
Αυτό είτε θα οδηγήσει στην υπερφαγία και άρα θα συμβάλει στον επιπολασμό του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, είτε θα οδηγήσει στο φαγητό να πεταχτεί.
Πρέπει να προτιμούμε να παίρνουμε φυσιολογικές μερίδες όταν τρώμε από έξω. Ο ίδιος κανόνας με πιο πάνω είναι καλά να εφαρμόζεται – πάρε πιο λίγο από αυτό που νομίζεις πως χρειάζεσαι. Σχεδόν πάντα θα είναι αρκετό.
Σε περιπτώσεις όπου θα βγεις για μεζέδες ή δεν μπορείς να γλυτώσεις μεγάλη ποσότητα φαγητού, πάντα θα πρέπει να ζητάς να πάρεις φαγητό μαζί σου στο σπίτι. Αυτό θα σου επιτρέψει να φας λιγότερη ποσότητα και να φυλάξεις και για επόμενο γεύμα, άρα γλυτώνοντας την επιπρόσθετη σπατάλη. Με έναν σμπάρο, δυο τρυγόνια.
4. Απέφυγε τα επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα τρόφιμα τα οποία περιέχουν πολλά διαφορετικά συστατικά είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για το περιβάλλον για διάφορους λόγους.
Κατ’ αρχήν, οι πρώτες ύλες οι οποίες συνδυάζονται για να παράγουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα όλες μπορεί να έχουν τη δική τους επίδραση στο περιβάλλον. Συνδυαστικά τότε, η επίδραση μεγεθύνεται.
Ας πάρουμε το παράδειγμα της σοκολάτας. Η σοκολάτα περιέχει τουλάχιστον τρία συστατικά εκ των οποίων το κάθε ένα έχει σημαντικά βλαβερή επίδραση στο περιβάλλον: το κακάο, τη ζάχαρη και το βούτυρο.
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα επίσης, όπως προδίδει και το όνομα τους, χρειάζονται περισσότερη επεξεργασία για να δημιουργηθούν. Το οποίο σημαίνει περισσότερη επίπτωση στο περιβάλλον λόγω των διάφορων διαδικασιών (π.χ. ψήσιμο και ομογενοποίηση).
Τέλος, οι συσκευασίες των επεξεργασμένων τροφίμων συνήθως είναι εξαιρετικά επιβλαβείς στο περιβάλλον, Συσκευασίες όπως νάιλον και πλαστικό είναι γνωστό πως βλάπτουν το περιβάλλον σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα αν δεν ανακυκλώνονται.
Αν και είναι πρακτικά ανέφικτο να αποφεύγουμε πλήρως τα επεξεργασμένα τρόφιμα στην μοντέρνα ζωή, μπορούμε να προσπαθούμε στο να τα περιορίσουμε και να εστιάζουμε περισσότερο σε φυσικά, ολόκληρα τρόφιμα.
Όποτε αγοράζουμε επεξεργασμένα τρόφιμα πρέπει πάντα να ανακυκλώνουμε ή να έχουμε υπόψη μας να αγοράζουμε τρόφιμα με βιοδιασπώμενες συσκευασίες.
5. Αγόρασε ντόπια και εποχιακά
Αυτές είναι ουσιαστικά δύο συμβουλές οι οποίες ιδανικά θα συνδυαστούν για τα καλύτερα αποτελέσματα.
Το να βασίζουμε τη διατροφή μας σε τρόφιμα που έχουν παραχθεί στη χώρα μας και είναι και της εποχής δε βοηθά μόνο την τσέπη μας, αλλά και το περιβάλλον!
Αγοράζοντας ντόπια προϊόντα σημαίνει πως έχουν υποστεί λιγότερες διαδικασίες μεταφοράς και κατ’ επέκταση έχουν αφήσει λιγότερη επίπτωση στο περιβάλλον λόγω μόλυνσης από καύσιμα.
Το να αγοράζουμε εποχιακά είναι εξίσου σημαντικό. Καταρχάς, είναι ακόμα ένας παράγοντας ο οποίος συμβάλλει στο πόσο ταξίδευσε το τρόφιμο για να φτάσει στην αγορά μας. Αν το προϊόν είναι εκτός εποχής, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα πως έχει εισαχθεί από άλλη χώρα και άρα έχει αφήσει περισσότερη επίδραση στο περιβάλλον.
Πέραν αυτού, αν ένας παραγωγός θέλει να μεγαλώσει προϊόντα εκτός εποχής στη χώρα του, θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει θερμοκήπιο, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερες ενεργειακές δαπάνες καθώς και βλαβερά αέρια τα οποία συμβάλλουν στη βλάβη στο περιβάλλον.
Το να αγοράζουμε ντόπια προϊόντα εποχής είναι επίσης καλός τρόπος να προσθέσουμε ποικιλία και αλλαγή στη διατροφή μας!
6. Ακολούθησε καλές πρακτικές συντήρησης
Όπως αναφέραμε στη δεύτερη συμβουλή, η σπατάλη τροφίμων είναι τεράστιο, παγκόσμιο πρόβλημα το οποίο βλάπτει σε μεγάλο βαθμό το περιβάλλον.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην σπατάλη τροφίμων είναι η σπατάλη από τα νοικοκυριά λόγω της λήξης των προϊόντων.
Πέραν του να αγοράζουμε και να τρώμε λιγότερο, το να διατηρούμε καλές πρακτικές συντήρησης των προϊόντων μας είναι επίσης κρίσιμο.
Ας δούμε διάφορα tip για να ακολουθούμε καλές πρακτικές συντήρησης:
- Δώσε έμφαση στην ημερομηνία λήξης! Μην αγοράσεις κάτι που λήγει εντός των ημερών εκτός αν είσαι σίγουρος/η πως θα φαγωθεί.
- Τις πλείστες φορές, οι υπεραγορές σπρώχνουν μπροστά προϊόντα που λήγουν πιο σύντομα και αφήνουν αυτά που λήγουν αργότερα πιο πίσω.
- Ξέρε τη διαφορά μεταξύ του «μέχρι» και «κατά προτίμηση πριν». Το «μέχρι» σηματοδοτεί πως ένα τρόφιμο δεν είναι ασφαλές να καταναλωθεί μετά την ημερομηνία που αναγράφεται. Το «κατά προτίμηση πριν» σηματοδοτεί πως ένα τρόφιμο μπορεί να καταναλωθεί και μετά την ημερομηνία, απλά πως τα χαρακτηριστικά του μπορεί να αρχίσουν να αλλοιώνονται. Μην πετάς αμέσως τρόφιμα που έχουν περάσει την ημερομηνία που αναγράφεται αν δεν γράφει «μέχρι»!
- Στο ψυγείο σου, βάζε παλαιότερα προϊόντα (π.χ. φρούτα και λαχανικά της περασμένης εβδομάδας) μπροστά για να φαγωθούν πρώτα και άφησε τα καινούργια πίσω.
- Αν βλέπεις πως πετάς συχνά φρέσκα τρόφιμα, τότε αγόρασε λιγότερα και αναπλήρωσε τα με κατεψυγμένα ή παστά τρόφιμα.
- Σιγουρέψου πως το ψυγείο και ο θάλαμος δουλεύουν σωστά και είναι στις ιδανικές θερμοκρασίες. Η θερμοκρασία του ψυγείο πρέπει ιδανικά να είναι στους 2-4 βαθμούς κελσίου, ενώ του θαλάμου στους -18 βαθμούς κελσίου και κάτω.
- Επαναχρησιμοποίησε τρόφιμα τα οποία έχουν παλιώσει. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις φρούτα και λαχανικά που πάνε να λήξουν σε σούπες, smoothies και ζωμούς, μπορείς να χρησιμοποιήσεις κρέας ή κοτόπουλο που περίσσεψε σε σάντουιτς ή wrap την επόμενη ημέρα, μπορείς ακόμα να φτιάξεις φυσικό λίπασμα από φλούδες φρούτων και λαχανικών.
«Θα κάνουν πραγματική διαφορά όλα αυτά;»
Είναι εύκολο να πέφτουμε στην παγίδα του να θεωρούμε πως οι ενέργειες μας, εν τέλει, θα έχουν μηδαμινή επίπτωση στο περιβάλλον και άρα δε χρειάζεται καν να ασχοληθούμε.
Αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από λογικοποίηση συνδυασμένη με τεμπελιά.
Σίγουρα, οι ενέργειες του καθένα μας ξεχωριστά δεν είναι αρκετές να έχουν οποιαδήποτε αξιοσημείωτη επαφή στο περιβάλλον. Ωστόσο, μην ξεχνάμε πως οι νοοτροπίες είναι μεταδοτικές.
Με το να διαλέγεις να προσέχεις τη διατροφή σου με τρόπο που ωφελεί το περιβάλλον, πολύ πιθανώς να εμπνέεις άλλους, όπως οικογένεια, φίλους και συγγενείς, στο να ακολουθήσουν!
Αυτό δημιουργεί μια δράση χιονοστιβάδας η οποία μπορεί να έχει αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Χιονοστιβάδα η οποία μπορεί είτε να ξεκινήσει, είτε να συνεχίσει να κυλά, από εσένα!
Έχεις κουραστεί με τις δίαιτες;
“Ακολουθείς ένα νέο πρόγραμμα ή δίαιτα, χάνεις κάποια κιλά, μετά από λίγο καιρό σταματάς και τα ξανά βάζεις πίσω” – Σε χαρακτηρίζει αυτό;
Αν ναι, τότε αυτό που χρειάζεσαι δεν είναι απλά μια καινούργια δίαιτα! Πολλές δίαιτες δουλεύουν, αλλά όχι από μόνες τους για τους περισσότερους.
Αυτό που χρειάζεσαι είναι κάποιον που θα σε καθοδηγήσει στο να κτίσεις μόνιμες συνήθειες, έναν σωστό τρόπο σκέψης και σωστή νοοτροπία όσον αφορά τη διατροφή. Κάποιον που θα κτίσει μαζί σου ένα πλάνο το οποίο θα είναι βασισμένο στις δικές σου ανάγκες και προτιμήσεις.
Άφησε με να σε βοηθήσω!