Συνοπτικά
- Το ευερέθιστο έντερο είναι ένα χρόνιο σύνδρομο το οποίο προκαλεί διάφορα δυσάρεστα συμπτώματα στο έντερο έπειτα από κάποιον διεγερτικό παράγοντα.
- Δεν υπάρχει θεραπεία για το ευερέθιστο έντερο, παρά μόνο αλλαγές στον τρόπο ζωής για τη μείωση των συμπτωμάτων.
- Το κάθε άτομο μπορεί να επηρεάζεται από διαφορετικά τρόφιμα, οπότε είναι εξαιρετικά σημαντικός ο αυτοπειραματισμός.
- Μια διατροφή χαμηλή σε FODMAP μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο των συμπτωμάτων.
- Οι φυτικές ίνες είναι σημαντικές αλλά η ποσότητα τους πρέπει να αυξάνεται σταδιακά και όχι σε υπερβολικό βαθμό.
- Τα προβιοτικά μπορεί να βοηθούν αλλά χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να διαπιστωθεί με μεγαλύτερο βαθμό σιγουριάς.
- Άλλοι παράγοντες διατροφής όπως τα υπερβολικά λιπαρά και το να τρώει κάποιος γρήγορα μπορούν επίσης να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
Βιώνεις κράμπες, πόνους στο έντερο ή/και φούσκωμα όταν τρως συγκεκριμένα τρόφιμα; Αν ναι, τότε πιθανώς να πάσχεις από ευερέθιστο έντερο (ή Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου – ΣΕΕ, όπως ονομάζεται στην επιστημονική κοινότητα).
Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τα πάντα που χρειάζεται να ξέρεις όσον αφορά το τί να προσέξεις στη διατροφή σου αν πάσχεις από αυτήν την κοινή χρόνια νόσο.
Τί είναι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου;
Το ευερέθιστο έντερο είναι μια κοινή, χρόνια νόσος η οποία επηρεάζει εκατομμύρια άτομα ανά το παγκόσμιο.
Χαρακτηρίζεται από κοιλιακούς πόνους, κράμπες, φούσκωμα και αέρια καθώς και διάρροια, όταν το άτομο εκτεθεί σε ορισμένους διεγερτικούς παράγοντες (π.χ. ορισμένα τρόφιμα ή στρες). Σπάνια, μπορεί να υπάρξουν πιο έντονα και σοβαρά συμπτώματα όπως αναιμία, αιμάτωση από το έντερο και εμετοί.
Το ευερέθιστο έντερο δεν είναι μια προσωρινή δυσφορία σε ορισμένα τρόφιμα αλλά μια χρόνια νόσος στην οποία το άτομο θα παρουσιάζει εφ’ όρου ζωής δυσάρεστα συμπτώματα σε ορισμένες διεγέρσεις (κυρίως διατροφικά συστατικά).
Δεν υπάρχει «θεραπεία» στο ευερέθιστο έντερο παρά μόνο αλλαγές στον τρόπο ζωής έτσι ώστε τα άτομα τα οποία πάσχουν από τη νόσο να βιώνουν όσο λιγότερα συμπτώματα γίνεται.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε πως η νόσος αυτή δεν εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο σε όλους και δεν επηρεάζονται όλα τα άτομα με τη νόσο από τα ίδια τρόφιμα. Υπάρχει μεγάλος βαθμός ατομικότητας στη νόσο.
Ευερέθιστο έντερο και διατροφή
Η διατροφή είναι βασικός παράγοντας του τρόπου ζωής που πρέπει να προσέξει κάποιο άτομο το οποίο πάσχει από ευερέθιστο έντερο.
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, το ευερέθιστο έντερο παρουσιάζει υψηλό βαθμό ατομικότητας και δεν επηρεάζονται όλα τα άτομα από τα ίδια τρόφιμα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον κάθε άνθρωπο ο οποίος πάσχει από ευερέθιστο έντερο να πειραματίζεται και να προσπαθεί να απομονώσει ποια συγκεκριμένα τρόφιμα ή ομάδες τροφίμων του προκαλούν συμπτώματα.
Αν και υπάρχουν γενικές κατηγορίες τροφίμων που φαίνεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματα στους περισσότερους, αυτό δεν σημαίνει πως ένα άτομο το οποίο δεν βιώνει συμπτώματα με τα συγκεκριμένα τρόφιμα πως πρέπει να τα αποφεύγει.
Ο μεγαλύτερος παράγοντας στο τί θα πρέπει να προσέξει κάποιος στη διατροφή του όταν πάσχει από ευερέθιστο έντερο, είναι το τί έχει παρατηρήσει ο ίδιος ότι τον ενοχλεί.
Έχοντας πει όλα αυτά, πιο κάτω θα δούμε κάποιες γενικές ομάδες και συστατικά τροφίμων τα οποία έχουν βρεθεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα σε πολλά άτομα με ευερέθιστο έντερο.
Γνωρίζοντας τα FODMAP
Τα FODMAP (Fermented Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols) είναι συγκεκριμένα είδη υδατανθράκων τα οποία έχουν βρεθεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου και άρα κάποιος μπορεί να επωφεληθεί από τον περιορισμό τους.
Τρόφιμα υψηλά σε FODMAP αποτελούν:
- Μέλι και φρούτα – υψηλά σε φρουκτόζη
- Γάλα και γιαούρτι – υψηλά σε λακτόζη
- Σιτάρι, κρεμμύδι, σκόρδο – υψηλά σε φρουκτάνες
- Όσπρια – υψηλά σε γαλακτάνες
- Αλκοόλ από ζάχαρη (π.χ. ρούμι) και σπόροι – υψηλά σε πολυόλες
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας πως δεν ενδείκνυται η εξ’ ολοκλήρου απομόνωση των τροφών που περιέχουν FODMAP, εφόσον περιλαμβάνει πολλά σημαντικά τρόφιμα για μια υγιή διατροφή όπως φρούτα και όσπρια.
Αντίθετα, καλύτερο είναι να μειώσει κάποιος την ποσότητα των συγκεκριμένων τροφίμων και να θέσει ένα όριο στην καθημερινή τους κατανάλωση.
Συμβουλές για διατροφή χαμηλή σε FODMAP:
- Προτίμησε φρούτα χαμηλότερα σε φρουκτόζη και χωρίς εδώδιμους σπόρους (για παράδειγμα, πορτοκάλι, μούρα, σταφύλι).
- Αντικατέστησε το κανονικό γάλα και γαλακτοκομικά με εκδοχές τους ελεύθερες σε λακτόζη.
- Απόφευγε κρεμμύδι και σκόρδο όσο γίνεται.
- Αντικατέστησε το σιτάρι με ρύζι, κριθάρι και άλλες πηγές αμύλου.
- Περιόρισε τα όσπρια σε λίγες μερίδες ανά εβδομάδα.
- Περιόρισε το αλκοόλ σε λίγες μερίδες ανά εβδομάδα.
- Περιόρισε το τσάι και τον καφέ σε 2 ροφήματα την ημέρα.
Φυτικές ίνες και ευερέθιστο έντερο
Οι φυτικές ίνες έχουν μια περίπλοκη σχέση με το ευερέθιστο έντερο.
Είναι γενικά αποδεκτό πως το να καταναλώνει κάποιος μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών μπορεί πολλές φορές να επιδεινώσει τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, ιδιαίτερα τη διάρροια.
Ωστόσο, το να καταναλώνει κάποιος πολύ λίγη ποσότητα φυτικών ινών επίσης θα έχει δυσάρεστα αποτελέσματα, εφόσον οι φυτικές ίνες είναι σημαντικό συστατικό της διατροφής για βέλτιστη υγεία και ευεξία, ιδιαίτερα του εντέρου.
Μια καλή πρακτική για οποιονδήποτε ο οποίος πάσχει από το σύνδρομο είναι να αρχίσει με μια διατροφή χαμηλότερη σε φυτικές ίνες και να αυξάνει σταδιακά με μικρά βήματα την ποσότητα που καταναλώνει (σαφώς, προσθέτοντας τρόφιμα τα οποία δεν προκαλούν δυσφορία ή συμπτώματα), μέχρι το σημείο που νιώθει άνετος.
Προβιοτικά και ευερέθιστο έντερο
Η χρήση των προβιοτικών για την βελτίωση των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου είναι αμφιλεγόμενη.
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί οι οποίοι λειτουργούν ευεργετικά για το έντερο (παρομοίως με τους ζώντες οργανισμούς οι οποίοι υπάρχουν ήδη στο έντερο του κάθε ανθρώπου).
Οι οργανισμοί αυτοί εκτελούν πολλές σημαντικές διεργασίες όπως τον μεταβολισμό ορισμένων ουσιών και την παρεμπόδιση ανάπτυξης βλαβερών μικροβίων.
Ορισμένες έρευνες δείχνουν πως τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν σε πολλά συμπτώματα που παρουσιάζονται από το ευερέθιστο έντερο όπως διάρροια και φουσκώματα.
Ωστόσο, άλλες έρευνες δεν παρουσιάζουν καμία βελτίωση συμπτωμάτων στην κατανάλωση προβιοτικών.
Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να φανεί αν τα προβιοτικά μπορούν όντως να βελτιώσουν τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου.
Άλλα τρόφιμα και κομμάτια της διατροφής
Πέραν από τα τρόφιμα υψηλά σε FODMAP και τις φυτικές ίνες, υπάρχουν και μερικά άλλα τρόφιμα καθώς και πτυχές της διατροφής τα οποία μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου.
Διατροφές υψηλές σε λιπαρά μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα καθώς και το να τρώει κάποιος γρήγορα και υπερβολική ποσότητα φαγητού σε ένα γεύμα.
Το γλυκαντικό σορβιτόλη μπορεί επίσης να επιδεινώσει τα συμπτώματα της διάρροιας και πρέπει να αποφεύγεται από άτομα τα οποία πάσχουν από ευερέθιστο έντερο.
Βιβλιογραφία
- Ford, A., Talley, N., Quigley, E. and Moayyedi, P., 2009. Efficacy of Probiotics in Irritable Bowel Syndrome: A Meta-Analysis of Randomized, Controlled Trials. Diseases of the Colon & Rectum, [online] 52(10), p.1805. Available at: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18465170/
- Hosseini, A., Nikfar, S. and Abdollahi, M., 2012. Editorial Are probiotics effective in management of irritable bowel syndrome?. Archives of Medical Science, [online] 3, pp.403-405. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3400907/ [Accessed 3 September 2020].
- Magge, S. and Lembo, A., 2012. Low-FODMAP Diet for Treatment of Irritable Bowel Syndrome. Gastroenterology & Hepatology, [online] 8(11), pp.739-745. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3966170/ [Accessed 3 September 2020].
Έχεις κουραστεί με τις δίαιτες;
“Ακολουθείς ένα νέο πρόγραμμα ή δίαιτα, χάνεις κάποια κιλά, μετά από λίγο καιρό σταματάς και τα ξανά βάζεις πίσω” – Σε χαρακτηρίζει αυτό;
Αν ναι, τότε αυτό που χρειάζεσαι δεν είναι απλά μια καινούργια δίαιτα! Πολλές δίαιτες δουλεύουν, αλλά όχι από μόνες τους για τους περισσότερους.
Αυτό που χρειάζεσαι είναι κάποιον που θα σε καθοδηγήσει στο να κτίσεις μόνιμες συνήθειες, έναν σωστό τρόπο σκέψης και σωστή νοοτροπία όσον αφορά τη διατροφή. Κάποιον που θα κτίσει μαζί σου ένα πλάνο το οποίο θα είναι βασισμένο στις δικές σου ανάγκες και προτιμήσεις.
Άφησε με να σε βοηθήσω!
