Συμπληρώματα Πρωτεϊνών - Είναι Επικίνδυνα; - Αντρέας Χρίστου

Όταν μιλάμε για συμπληρώματα πρωτεϊνών, υπάρχουν τρεις σχολές σκέψεις. Η πρώτη είναι τα άτομα που πιστεύουν πως είναι γεμάτα με δηλητήρια και χημικά και η κατανάλωση τους θα προκαλέσει ένα σωρό προβλήματα. Η δεύτερη είναι τα άτομα που πιστεύουν πως πίνοντας ένα scoop πρωτεΐνης την ημέρα πως όλες οι διατροφικές τους ανάγκες είναι καλυμμένες και πως τα συμπληρώματα πρωτεϊνών είναι απαραίτητα για να δεις αποτελέσματα. Η τρίτη σχολή είναι τα άτομα που θεωρούν τα συμπληρώματα πρωτεϊνών (και τα συμπληρώματα γενικά) ως ένα απλό εργαλείο που μπορεί να φέρει ή καλό ή κακό ανάλογα με το πως το χρησιμοποιείς.

Ποια σχολή είναι η σωστή; Διάβασε πιο κάτω και αποφάσισε μόνος/η σου.

Συνοπτικά

Υπάρχει διαφορά στους κανονισμούς ρύθμισης των φαρμάκων και των συμπληρωμάτων – τα συμπληρώματα είναι πολύ πιο ελεύθερα.
Η πρωτεΐνη στα συμπληρώματα απομονώνεται, δεν παράγεται – δεν διαφέρει από την πρωτεΐνη που βρίσκεται στα τρόφιμα.
Η υψηλή κατανάλωση πρωτεΐνης στο σύνολο φαίνεται να είναι γενικά ασφαλή.
Τα συμπληρώματα πρωτεϊνών περιέχουν κοινά συστατικά που ίσως να μην είναι εντελώς ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση.
Υπάρχει έρευνα που βρίσκει ποσότητες τοξινών στα συμπληρώματα πρωτεϊνών.
Αν σκέφτεσαι να λάβεις συμπλήρωμα, πρέπει να ξέρεις γιατί ακριβώς το χρειάζεσαι και να ζυγίσεις τα οφέλη και τους κινδύνους.
Η κατανάλωση συμπληρωμάτων πρωτεϊνών δεν φαίνεται προς το παρόν να προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Ωστόσο μπορεί να είναι επειδή πρόσφατα έχει γίνει μόδα.

Συμπληρώματα πρωτεϊνών – Τι είναι;

Σαφώς οποιοσδήποτε έχει ασχοληθεί για κάποιον καιρό με τη γυμναστική και το κτίσιμο του σώματος θα ξέρει τι είναι τα συμπληρώματα πρωτεϊνών. Όταν λέω θα ξέρει, δεν εννοώ απλά πως θα γνωρίζει την ύπαρξη τους, εννοώ πως θα ξέρει τι ακριβώς είναι και ποια είναι η διαφορά τους με άλλα συμπληρώματα διατροφής και με φάρμακα.

Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των συμπληρωμάτων διατροφής κα των φαρμάκων. Η πιο βασική διαφορά είναι πως τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν ουσίες οι οποίες ήδη μπορούν να βρεθούν στα τρόφιμα – αυτό είναι και το χαρακτηριστικό τους.

Αντιθέτως τα φάρμακα περιέχουν ουσίες οι οποίες μπορεί να μην υπάρχουν ούτε στην τροφή αλλά ούτε και εκ φύσεως στο ανθρώπινο σώμα.

Το σκεπτικό «και τα φάρμακα και τα συμπληρώματα είναι συσκευασμένα οπόταν είναι το ίδιο πράγμα» δεν είναι επιστημονικά έγκυρο. Το νερό που πίνεις το πιο πιθανό έρχεται σε συσκευασία, δεν σημαίνει όμως πως είναι φάρμακο.

Τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν μια ή περισσότερες ουσίες που βρίσκονται από τη διατροφή ωστόσο σε μεγάλη ποσότητα και συνήθως απομονωμένες. Οι πολυβιταμίνες, ο σίδηρος και τα ωμέγα-3 λιπαρά είναι όλα συμπληρώματα διατροφής.

Αυτός ο διαχωρισμός είναι σημαντικός επειδή τα συμπληρώματα διατροφής και τα φάρμακα ρυθμίζονται και χειρίζονται διαφορετικά από τους αρμόδιους οργανισμούς.

Τα συμπληρώματα πρωτεϊνών είναι στην ουσία απομονωμένη πρωτεΐνη από μια πηγή (συνήθως γάλα). Συνήθως συσκευάζεται με την μορφή σκόνης (ωστόσο μπορεί να βρεθεί και σε υγρή μορφή) και μπορεί να προστεθούν πρόσθετα για ενίσχυση της γεύσης, όσφρησης και όψης ή την αύξηση χρόνου ζωής.

Θα δούμε πιο κάτω πως παράγονται τα συμπληρώματα πρωτεϊνών.

Ρύθμιση συμπληρωμάτων διατροφής

Υπάρχει η κοινή άποψη πως τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι ρυθμιζόμενα και ως αποτέλεσμα πιθανώς επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο ο ισχυρισμός πως τα συμπληρώματα διατροφής δεν ρυθμίζονται είναι αποπλανητικός.

Τα συμπληρώματα διατροφής όντως ρυθμίζονται (FDA), ωστόσο η ρύθμιση τους είναι πολύ πιο χαλαρή και δεν ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρότυπο.

Επειδή οι κύριες ουσίες που υπάρχουν στα συμπληρώματα διατροφής είναι ουσίες οι οποίες υπάρχουν εκ φύσεως στις τροφές, η ρύθμιση τους δεν είναι τόσο αυστηρή.

Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι εκ φύσεως ασταθή και επικίνδυνα όπως τα φάρμακα. Κάποια συμπληρώματα όπως οι περισσότερες υδατοδιαλυτές βιταμίνες μπορούν να λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες χωρίς κίνδυνο για την υγεία. Ωστόσο άλλα συμπληρώματα όπως κάποια μέταλλα μπορεί να είναι τοξικά αν ληφθούν σε μεγάλες ποσότητες.

Ακόμα ένα μεγάλο πρόβλημα των συμπληρωμάτων διατροφής είναι η αποτελεσματικότητα τους και η πιθανότητα απόδειξης ή κατάρριψης της. Η διατροφή γενικά είναι ένας πολύ περίπλοκος και πολυπαραγοντικός τομέας. Επειδή το σύνολο είναι πάντα το πιο σημαντικό κομμάτι, είναι πολύ δύσκολο να εξεταστεί η επίδραση ενός μεμονωμένου συμπληρώματος.

Πάρε για παράδειγμα τα συμπληρώματα πρωτεϊνών. Μπορούν εύκολα να διαφημιστούν ως «συμπληρώματα για κτίσιμο μυών» ή κάτι παρόμοιο. Η ολική κατανάλωση πρωτεΐνης είναι σαφώς ένας κρίσιμος παράγοντας για το κτίσιμο μυϊκής μάζας. Οπόταν, σε ένα άτομο το οποίο δεν καταναλώνει αρκετή ποσότητα από την τροφή του, το συμπλήρωμα όντως θα έκανε πιθανό το κτίσιμο μυϊκής μάζας.

Στην προκειμένη περίπτωση, η διαφήμιση πως το συμπλήρωμα μπορεί να «κτίσει μύες» είναι ορθή. Ωστόσο εννοείται πως ένα άτομο το οποίο ήδη καταναλώνει αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης από την τροφή δεν θα επωφεληθεί από το συμπλήρωμα.

Δεν υπάρχει κάποιος νόμος ο οποίος αναγκάζει τις εταιρείες να αναφέρουν σε ποια ακριβώς ομάδα ατόμων το συμπλήρωμα θα έχει δράση (αν έχει), οπόταν ένα σκεύασμα μπορεί εύκολα να διαφημιστεί με υπερβολές και ψευδείς προσδοκίες.

Αν και σαφώς απαγορεύεται και ελέγχεται αν τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν τοξικές και βλαβερές ουσίες για τον άνθρωπο, λόγω της δυσκολίας απόδειξης και της πιθανής μακροχρόνιας δράσης των ουσιών αυτών, είναι πολύ δύσκολο να είμαστε πάντα 100% σίγουροι.

Ωστόσο κάτι που πρέπει να θυμάσαι είναι πως οι κύριες ουσίες που βρίσκονται στα συμπληρώματα είναι ακριβώς οι ίδιες με τις ουσίες που βρίσκονται στη φύση. Οι ουσίες οι ίδιες δεν αλλοιώνονται, απλά απομονώνονται.

Η πρωτεΐνη του συμπληρώματος δεν διαφέρει καθόλου από την πρωτεΐνη από το τρόφιμο από οποίο απομονώθηκε. Η απορία είναι κατά πόσον η υπερβολική πρωτεΐνη στο σύνολο μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ή αν το συμπλήρωμα περιέχει άλλες ουσίες που πιθανόν μπορεί να επιφέρουν κίνδυνο.

Αυτές είναι οι απορίες που θα μελετήσουμε πιο κάτω.

Πρωτεΐνη από συμπληρώματα vs. πρωτεΐνη από τρόφιμα

Υπάρχει μια μερίδα ατόμων που πιστεύουν πως τα συμπληρώματα πρωτεϊνών περιέχουν «τεχνητή» πρωτεΐνη η οποία δεν είναι «φυσική» και έτσι διαφέρει από την πρωτεΐνη που βρίσκεται στα τρόφιμα.

Αυτή η αντίληψη όμως είναι εντελώς λανθασμένη. Δεν υπάρχει η λεγόμενη «τεχνητή» πρωτεΐνη. Η πρωτεΐνη που βρίσκεται στα σκευάσματα είναι πάντα μια μορφή φυσικής πρωτεΐνης η οποία απλά απομονώνεται και συσκευάζεται.

Έτσι όπως και με τα υπόλοιπα συμπληρώματα διατροφής. Ένα συμπλήρωμα βιταμίνης C για παράδειγμα δεν έχει «διαφορετική» βιταμίνη C από αυτήν που βρίσκεται στο πορτοκάλι. Είναι η ίδια ουσία απλά απομονωμένη.

Σαφώς υπάρχουν διάφορες πρωτεΐνες, ωστόσο καμία από αυτές δεν είναι «τεχνητή», απλά διαφέρει η συγκεκριμένη πρωτεΐνη ανάλογα με το υλικό από το οποίο απομονώνεται. Στην τελική όλες τους εκτελούν πάνω-κάτω τους ίδιους ρόλους.

Πως παράγονται τα συμπληρώματα πρωτεϊνών

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά συμπληρώματα πρωτεϊνών. Δύο από τα πιο διάσημα είναι τα συμπληρώματα πρωτεΐνης ορού γάλακτος (whey) και συμπληρώματα καζεΐνης. Και οι δύο αυτές πρωτεΐνες απομονώνονται από το γάλα.

Τα βήματα απομόνωσης των δύο συμπληρωμάτων αρχικά ακολουθούν ακριβώς την ίδια διαδικασία παρασκευής τυριού: το γάλα ομογενοποιείται, παστεριώνεται, κρυώνει, προστίθεται σε αυτό παράγοντας οξύτητας και προστίθεται η πυτιά.

Στη φάση αυτή το γάλα μπορεί να διαχωριστεί στον ορό και το τυρόπηγμα. Η πρωτεΐνη ορού απομονώνεται από τον ορό και η καζεΐνη από το τυρόπηγμα. Η απομόνωση γίνεται με μια σειρά διεισδύσεων. Έπειτα η πρωτεΐνες ξεραίνονται για να γίνουν σκόνη.

Η τελευταία διαδικασία είναι η προσθήκη άλλων ουσιών για γεύση, όψη, υφή κ.λπ. η οποία διαφέρει ανάλογα με τον παρασκευαστή.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές πρωτεΐνες με διαφορετικές πηγές και διαφορετικούς τρόπους απομόνωσης. Ωστόσο το κύριο σημείο που θέλω να λάβετε είναι πως οι πρωτεΐνες απομονώνονται, δεν παράγονται.

Με αυτήν την γνώση, θα μελετήσουμε δύο ενδεχόμενα: το κατά πόσο η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης στο σύνολο παρουσιάζει κινδύνους για το ανθρώπινο σώμα και το κατά πόσο τα συμπληρώματα πρωτεϊνών μπορεί να περιέχουν άλλες πιθανόν επικίνδυνες ουσίες.

Υψηλή κατανάλωση πρωτεΐνης – είναι επικίνδυνη;

Έχω γράψει ένα πρόσφατο ολόκληρο άρθρο για το αν οι δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνη μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην υγεία. Το άρθρο μπορεί να βρεθεί εδώ. Στο παρόν άρθρο θα αναφέρω συνοπτικά τα ευρήματα του άρθρου που αναφέρω πάνω.

Καταρχάς ας αναφέρουμε το τί ακριβώς θεωρείται αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης. Οι διεθνείς συστάσεις για κατανάλωση πρωτεΐνης ημερησίως είναι 0.8-1γρ. ανά κιλό σωματικού βάρους. Ωστόσο οι συστάσεις αυτές έχουν λάβει κριτική από επαγγελματίες παγκοσμίως ως πολύ χαμηλές. Αφορούν, επίσης, κυρίως άτομα με καθιστική ζωή.

Οι συστάσεις αυτές φαίνεται να είναι το ελάχιστο που θα χρειάζεται ένα άτομο απλά για να αποφύγει την ατροφία. Θεωρούνται πολύ χαμηλές για μεγιστοποίηση απόδοσης ή ακόμα και γενικής υγείας.

Για άτομα τα οποία εντάσσονται σε καθημερινή φυσική άσκηση, οι συστάσεις φυσικά είναι πολύ μεγαλύτερες. Κάποιες πιο ρεαλιστικές και πρακτικές συστάσεις για τέτοια άτομα είναι 1,5 – 3 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα. Τα περισσότερα άτομα που εντάσσονται σε δίαιτες με αυξημένη πρωτεΐνη το πιο πιθανό βρίσκονται σε αυτό το εύρος.

Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το πόση πρωτεΐνη είναι καλά να τρως, μπορείς να διαβάσεις αυτό το άρθρο.

Υπάρχουν τρεις κύριες ανησυχίες όσον αφορά την αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης: πως μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στα νεφρά, πως μπορεί να προκαλέσει απώλεια οστικής μάζας και πως μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.

Όσον αφορά τα νεφρά, αν και η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης όντως θα «αναγκάσει» τα νεφρά να αποβάλουν περισσότερη ουρία, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως προκαλούν και πρόβλημα. Κάποιοι θεωρούν πως τα νεφρά σε μια φάση «κουράζονται» από την επιπλέον δουλειά και δεν μπορούν να συνεχίσουν με τον ίδιο ρυθμό ενώ άλλοι πιστεύουν πως αυξημένη εργασία είναι απλά μια φυσιολογική προσαρμογή και όχι αιτία ανησυχίας. Προς το παρόν η βιβλιογραφία δεν φαίνεται να σχετίζει την αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης με πρόβλημα στα νεφρά, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Όσον αφορά τα οστά, η βιβλιογραφία τείνει περισσότερο προς την πλευρά πως η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης δεν θα προκαλέσει μακροχρόνιο πρόβλημα στα οστά και μάλιστα πως, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αύξηση της κατανάλωσης πρωτεΐνης έχει ευεργετικά αποτελέσματα αντί αρνητικά.

Όσον αφορά τον καρκίνο, οι πρωτεΐνες δεν συνδέονται άμεσα με τον αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη του, αλλά έμμεσα μέσω της αυξημένης κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Τα κόκκινα και τα επεξεργασμένα κρέατα έχουν συνδεθεί αρκετά με την αύξηση του κινδύνου για ορισμένους καρκίνους. Εφόσον πολλές φορές οι πρωτεϊνικες δίαιτες συνεπάγονται σε αυξημένη κατανάλωση αυτών των κρεάτων, έχουν συνδεθεί έμμεσα με την νόσο αυτή. Ωστόσο ο κίνδυνος μπορεί εύκολα να μειωθεί στο ελάχιστο αν απλά βασιζόμαστε κυρίως σε άλλες πηγές πρωτεΐνης όπως κοτόπουλο, ψάρι, όσπρια κ.λπ.

Σε γενικές γραμμές, η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης δεν φαίνεται να προκαλεί συμπτώματα. Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να εξεταστεί μακροχρόνια λόγω του ότι είναι πρακτικά αδύνατο να διεξαχθούν τόσο μεγάλης-διάρκειας έρευνες καθώς και το να απομονωθούν όλοι οι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα παρόν στοιχεία όμως δεν φαίνεται να σχετίζουν την αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης με προβλήματα.

Περιέχουν επικίνδυνες ουσίες τα συμπληρώματα πρωτεϊνών;

Αυτή η ερώτηση είναι πολύ πιο περίπλοκη και δύσκολη να απαντηθεί από την προηγούμενη. Υπάρχουν πάρα πολλά διαφορετικά συμπληρώματα πρωτεϊνών οπόταν είναι αδύνατο να αναλυθεί το κάθε ένα διαφορετικό συστατικό ξεχωριστά.

Πιο κάτω θα δούμε κάποια κοινά συστατικά και το κατά πόσο θεωρούνται επικίνδυνα:

Λεκιθίνη Σόγιας: Είναι ο πιο κοινός γαλακτοματοποιητής στα συμπληρώματα πρωτεϊνών. Θεωρείται γενικά ασφαλή προϊόν. (6)

Σουκραλόζη: Το πιο κοινό γλυκαντικό στα συμπληρώματα πρωτεϊνών. Η σουκραλόζη έχει ενοχοποιηθεί στο παρελθόν για πρόκληση ημικρανιών και ακόμα και καρκίνου. Ωστόσο οι περισσότερες έρευνες την θεωρούν γενικά ασφαλές προϊόν. (7)

Κυτταρίνη, Ξανθάνη, Carrageenan: Οι τρεις αυτές ουσίες χρησιμοποιούνται γενικά ως μείγμα πίσσας στα συμπληρώματα πρωτεϊνών. Η κυτταρίνη και ξανθάνη θεωρούνται σχετικά ασφαλείς σε χαμηλές ποσότητες. Ωστόσο η ασφάλεια του Carrageenan αμφισβητείται και έχει συνδεθεί με την πρόκληση καρκίνου. (8, 9)

Μηλικό Οξύ: Θεωρείται ως πιθανώς ασφαλές όταν λαμβάνεται ως πρόσθετο τροφίμων. (10)

Να θυμάσαι πως αυτές είναι μερικές κοινές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή συμπληρωμάτων πρωτεϊνών. Υπάρχουν πάρα πολλά διαφορετικά συμπληρώματα και το καθένα μπορεί να περιέχει διαφορετικό συνδυασμό συστατικών.

Συμπληρώματα πρωτεϊνών και τοξίνες:

Πρόσφατα το 2018, η ανεξάρτητη μη-κερδοσκοπική οργάνωση “Clean Label Project” πραγματοποίησε χημική ανάλυση σε 134 διαφορετικά συμπληρώματα πρωτεϊνών από 52 διαφορετικές μάρκες.

Η έρευνα αυτή αποσκοπούσε στην ανάλυση των πρωτεϊνών όσο αφορά την περιεκτικότητα τους σε τοξίνες (όπως βαριά μέταλλα και φυτοφάρμακα) οι οποίες έχουν την ικανότητα να βλάψουν την ανθρώπινη υγεία.

Στα αποτελέσματα συνοπτικά: 70% των σκευασμάτων παρουσίασαν ανιχνεύσιμες τιμές μόλυβδου, 74% ανιχνεύσιμες τιμές καδμίου και 55% ανιχνεύσιμες πηγές δισφαινόλης Α (BPA).

Αναφέρεται επίσης πως ένα συγκεκριμένο συμπλήρωμα βρέθηκε να περιέχει 25 φορές μεγαλύτερη ποσότητα BPA από την συνιστάμενη ημερήσια πρόσληψη σε μια μόνο μερίδα (serving).

Ως επίσης αναφέρεται πως γενικά προϊόντα βασισμένα σε αυγό βρέθηκαν καλύτερα από προϊόντα βασισμένα σε φυτικές πηγές όσον αφορά τις τοξίνες.

Η ιστοσελίδα τους περιέχει πολλές χρήσιμες πληροφορίες όσον αφορά την έρευνα. Μπορείς να δεις την σύνοψη, τον πίνακα αποτελεσμάτων και ακόμα και λίστα αρίθμησης τον συμπληρωμάτων πηγαίνοντας από το καλύτερο στο χειρότερο.

Το link για την έρευνα είναι εδώ.

Μια αντίθεση από κάποιες εταιρείες των σκευασμάτων είναι πως η παρουσία ανιχνεύσιμων ποσοτήτων τοξινών δεν συνεπάγεται απαραίτητα πως υπάρχει κίνδυνος στην υγεία του ανθρώπου – εφόσον πολλές τοξίνες βρίσκονται στην φύση και υπάρχουν σε πολλά άλλα τρόφιμα.

Επίσης να θυμάσαι πως αυτή είναι μονάχα μια έρευνα και δεν είναι αρκετή για να τεκμηριωθεί κατά πόσον μερικά ή όλα τα συμπληρώματα πρωτεϊνών μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα και σε πόσο βαθμό. Σαφώς χρειάζονται άμεσα εκτεταμένες έρευνες στον τομέα αυτό.

Η καλύτερη πρακτική είναι να χρησιμοποιείς πάντα την κριτική σου σκέψη και κοινή λογική, ταυτόχρονα με το να μελετάς τα στοιχεία.

Να παίρνω συμπληρώματα πρωτεϊνών ή όχι;

Αυτή είναι μια αρκετά προσωπική ερώτηση.

Καταρχάς είναι σημαντικό να ξέρεις ακριβώς γιατί χρειάζεσαι συμπληρωματική χορήγηση πρωτεΐνης και πως ακριβώς θα σε βοηθήσει στον στόχο σου.

Μην πάρεις ένα συμπλήρωμα απλά επειδή «άκουσες πως βοηθά». Πρέπει να είσαι σε θέση, είτε μόνο σου είτε με επαγγελματική βοήθεια, να υπολογίσεις την ημερήσια σου πρόσληψη, πόση χρειάζεσαι την ημέρα για να μεγιστοποιήσεις τα αποτελέσματα σου και κατά πόσο χρειάζεται το συμπλήρωμα για να πετύχεις αυτές τις τιμές.

Με πιο απλά λόγια πρέπει να ξέρεις ακριβώς γιατί θα λάβεις το συμπλήρωμα και πως θα σε βοηθήσει. Αν δεν τα ξέρεις αυτά τότε δεν υπάρχει λόγος καν να ασχοληθείς με το συμπλήρωμα και πρέπει να επενδύσεις περισσότερο στις γνώσεις σου στον τομέα της διατροφής γενικά (ευτυχώς υπάρχουν πολλά άρθρα στην ιστοσελίδα αυτή για να σε βοηθήσουν).

Αν κρίνεις πως η τωρινή κατανάλωση σου σε πρωτεΐνη δεν είναι αρκετή, τότε η προφανή απάντηση θα είναι να προσπαθήσεις να την ενισχύσεις μέσω των τροφίμων πρώτα – δηλαδή προσθέτοντας περισσότερο κοτόπουλο, ψάρι, αυγά, όσπρια κ.λπ. στη διατροφή σου. Είναι εντελώς δυνατόν να παίρνεις όση ποσότητα πρωτεΐνης χρειάζεσαι από τη διατροφή σου (απλά κάποιες φορές δεν είναι πολύ πρακτικό).

Αν νιώθεις πως δεν μπορείς να λάβεις όση ποσότητα χρειάζεσαι μέσω διατροφής τότε μπορείς να αρχίσεις να σκέφτεσαι για συμπληρωματική χορήγηση. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω στοιχεία, θα πρέπει να κρίνεις ανάλογα αν τα πιθανά οφέλη υπερτερούν των πιθανών κινδύνων ή το αντίστροφο.

Μέχρι τώρα δεν φαίνεται να υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές από κατανάλωση συμπληρωμάτων πρωτεϊνών. Ωστόσο, είναι σχετικά πρόσφατα που έφτασαν στη μόδα και οι μακροχρόνιες επιπλοκές μπορεί απλά να μην είχαν αρκετό χρόνο να εμφανιστούν προς το παρόν.

Βιβλιογραφία

Έχεις κουραστεί με τις δίαιτες;

“Ακολουθείς ένα νέο πρόγραμμα ή δίαιτα, χάνεις κάποια κιλά, μετά από λίγο καιρό σταματάς και τα ξανά βάζεις πίσω” – Σε χαρακτηρίζει αυτό;

Αν ναι, τότε αυτό που χρειάζεσαι δεν είναι απλά μια καινούργια δίαιτα! Πολλές δίαιτες δουλεύουν, αλλά όχι από μόνες τους για τους περισσότερους.

Αυτό που χρειάζεσαι είναι κάποιον που θα σε καθοδηγήσει στο να κτίσεις μόνιμες συνήθειες, έναν σωστό τρόπο σκέψης και σωστή νοοτροπία όσον αφορά τη διατροφή. Κάποιον που θα κτίσει μαζί σου ένα πλάνο το οποίο θα είναι βασισμένο στις δικές σου ανάγκες και προτιμήσεις.

Άφησε με να σε βοηθήσω!